Khói đám cháy không chỉ gây ngạt thở mà còn chứa nhiều khí độc như CO, HCN có thể khiến nạn nhân mất ý thức và tử vong chỉ trong vài phút. Trong không gian kín như chung cư hay nhà cao tầng, khói lan nhanh hơn lửa, che tầm nhìn và làm mọi người mất phương hướng khi thoát hiểm. Hiểu rõ tác hại của khói độc và chuẩn bị kỹ năng thoát hiểm là bước quan trọng để bảo vệ tính mạng trong các tình huống hỏa hoạn.
>>> XEM THÊM:
Khói cháy còn để lại nhiều hậu quả lâu dài như viêm phổi, tổn thương phổi mãn tính
Khói đám cháy là hỗn hợp khí độc, hạt bụi, carbon, hóa chất và khí nóng sản sinh từ quá trình cháy. Trái với suy nghĩ thông thường rằng ngọn lửa mới là mối đe dọa chính, thực tế hơn 80% nạn nhân tử vong trong hỏa hoạn đến từ việc hít phải khói độc chứ không phải bỏng lửa. Khói chứa các chất cực độc như carbon monoxide (CO), hydrogen cyanide (HCN), sulfur dioxide (SO₂) và các hạt bụi li ti có thể xâm nhập sâu vào phổi, gây ngạt thở nhanh chóng chỉ trong vài phút. Khi tiếp xúc với khói, cơ thể sẽ bị thiếu oxy, hệ thần kinh suy giảm, tim hoạt động quá tải dẫn đến bất tỉnh và tử vong.
Ngoài nguy cơ tử vong tức thời, khói cháy còn để lại nhiều hậu quả lâu dài như viêm phổi, tổn thương phổi mãn tính, suy giảm chức năng hô hấp, kích ứng mắt, da, cổ họng, và có thể gây ung thư nếu tiếp xúc dài hạn với chất độc từ vật liệu công nghiệp, nhựa và điện tử cháy. Đặc biệt, trẻ em, người già và người có bệnh nền hô hấp là nhóm dễ bị tổn thương nhất. Trong không gian kín như chung cư, nhà phố, tòa nhà văn phòng, khói có thể lan nhanh gấp nhiều lần so với lửa, khiến nạn nhân mất phương hướng chỉ trong vài giây do tầm nhìn bị che mờ và chất độc gây choáng váng, hoảng loạn. Vì vậy, nhận thức đúng mối nguy từ khói đám cháy là yếu tố quan trọng để bảo vệ an toàn tính mạng.
Khi gặp cháy trong không gian kín, việc ưu tiên hàng đầu là giữ bình tĩnh
Trong nhiều vụ cháy chung cư và nhà cao tầng, nạn nhân thường hoảng loạn, chạy lên cao hoặc cố mở cửa thoát hiểm mà không kiểm tra nhiệt độ phía bên kia. Điều này có thể khiến họ đối mặt trực tiếp với luồng khói nóng và khí độc. Khi gặp cháy trong không gian kín, việc ưu tiên hàng đầu là giữ bình tĩnh, cúi thấp người và nhanh chóng di chuyển ra điểm thoát hiểm gần nhất. Nếu có khăn ướt hoặc khẩu trang lọc, hãy che kín mũi và miệng để giảm lượng khói độc hít vào. Luôn kiểm tra tay nắm cửa trước khi mở, nếu cửa nóng chứng tỏ bên ngoài có lửa hoặc khói mạnh, cần tìm lối thoát khác.
Trong trường hợp bị kẹt trong phòng, không nên cố chạy ra hành lang nếu khói quá dày. Thay vào đó, cần đóng chặt cửa, dùng khăn ướt bịt các khe cửa để giảm khói tràn vào, mở cửa sổ, ban công và ra tín hiệu cầu cứu. Nếu tòa nhà trang bị dây thoát hiểm hoặc thang thoát hiểm, đây là giải pháp thoát an toàn khi lối chính bị chặn. Tuy nhiên, việc sử dụng cần có kỹ năng và chuẩn bị trước, tránh dùng lần đầu trong tình huống hoảng loạn dễ gây tai nạn. Việc chủ động học cách sử dụng dây thoát hiểm là bước quan trọng giúp tăng khả năng sống sót khi có cháy xảy ra.
Phòng tránh luôn hiệu quả hơn xử lý khi sự cố diễn ra. Gia đình nên trang bị các thiết bị cảnh báo sớm như báo khói, bình chữa cháy, mặt nạ lọc khói và đèn pin thoát hiểm. Tại chung cư hoặc nhà phố nhiều tầng, cần kiểm tra và đảm bảo hành lang thoát hiểm không bị chặn bởi vật dụng, nội thất hoặc khóa trái. Khi phát hiện cháy, tuyệt đối không dùng thang máy vì dễ bị kẹt hoặc dẫn thẳng vào điểm cháy. Cúi thấp người khi di chuyển để tránh lớp khói nóng tích tụ phía trên và luôn ưu tiên thoát ra ngoài thay vì cố gắng lấy đồ đạc, tài sản.
Dây thoát hiểm là thiết bị quan trọng trong trường hợp bị mắc kẹt ở tầng cao. Tuy nhiên, nhiều người dù có trang bị vẫn không biết sử dụng hoặc lắp đặt sai cách. Mỗi gia đình nên chọn loại dây thoát hiểm đạt tiêu chuẩn, có móc neo chắc chắn và phù hợp trọng lượng người dùng. Bên cạnh đó, nên luyện tập định kỳ cách móc dây, kiểm tra điểm neo, và chọn vị trí phù hợp như lan can, khung cửa hoặc dầm bê tông. Khi sử dụng cần hạ người từ t từ, giữ cơ thể cân bằng và không nhảy từ độ cao lớn. Với trẻ nhỏ, nên dùng bộ ghế thoát hiểm chuyên dụng thay vì dây đơn thông thường để đảm bảo an toàn tối đa.
Sau khi thoát ra khỏi khói đám cháy, người hít phải khói độc cần được sơ cứu ngay nhằm hạn chế tổn thương phổi và hệ hô hấp. Đưa nạn nhân ra khu vực thoáng khí, nới lỏng quần áo, cho uống nước ấm và theo dõi nhịp thở. Nếu nạn nhân khó thở, ói mửa, mất ý thức hoặc nghi ngờ ngộ độc CO, cần đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức. Oxygen y tế là phương pháp điều trị hiệu quả giúp phục hồi lượng oxy trong máu. Không tự ý cho uống thuốc hay hô hấp nhân tạo khi chưa có người có chuyên môn nếu nạn nhân còn tỉnh và tự thở được. Việc sơ cứu đúng cách giúp giảm nguy cơ biến chứng như phù phổi hoặc suy hô hấp sau cháy.
Thoát hiểm giúp người mắc kẹt tại nhà cao tầng chủ động tự cứu
Khói đám cháy là mối nguy hiểm âm thầm nhưng cực kỳ sát thương, gây ngạt thở, tổn thương phổi và cản trở khả năng thoát hiểm trong những tình huống hỏa hoạn bất ngờ. Trang bị kiến thức phòng cháy và chuẩn bị lối thoát an toàn không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn bảo vệ gia đình trước những rủi ro không lường trước. Tại website Nikawa, bạn có thể tìm hiểu thêm các thiết bị thoát hiểm chuyên dụng, trong đó dây thoát hiểm là giải pháp quen thuộc giúp người mắc kẹt tại nhà cao tầng chủ động tự cứu khi lối thoát chính bị chặn bởi khói và lửa. Lựa chọn đúng thiết bị, sử dụng đúng kỹ thuật và rèn luyện kỹ năng thường xuyên chính là chìa khóa để tăng cơ hội sống sót trong mọi tình huống liên quan đến khói đám cháy.
>>> ĐỌC THÊM:
